Σπερμοδιάγραμμα

Σπερμοδιάγραμμα: Τι είναι;

Η βασική ανάλυση σπέρματος ή αλλιώς σπερμοδιάγραμμα αποτελεί το πρώτο βήμα στον έλεγχο της ανδρικής γονιμότητας και κατευθύνει τη μετέπειτα κλινικο-εργαστηριακή έρευνα.

Τι ακριβώς εξετάζουμε στο σπερμοδιάγραμμα και ποιες οι φυσιολογικές τιμές;

Το σπερμοδιάγραμμα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό :

  1. Των μακροσκοπικών χαρακτηριστικών του σπέρματος (όγκος, όψη, χροιά, pH, κ.α.) 
  1. Την συγκέντρωση ανά ml και τον ολικό αριθμό των σπερματοζωαρίων.

Ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης των σπερματοζωαρίων είναι πολύ σημαντική παράμετρος για την εκτίμηση της ποιότητας του σπέρματος. Χαμηλό  θεωρείται ένα δείγμα όταν η συγκέντρωσή του είναι μικρότερη από 15εκ./ml. Η συγκέντρωσή τους υπολογίζεται με την κυτταρομετρική πλάκα Neubauer. Η παντελή έλλειψη σπερματοζωαρίων στο σπέρμα χαρακτηρίζεται ως αζωοσπερμία. Η χαμηλή συγκέντρωση σπερματοζωαρίων (<15εκ/ml) χαρακτηρίζεται ως ολιγοσπερμία

σπερμοδιάγραμμα

  1. Την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Είναι η πρώτη μικροσκοπική παράμετρος που μετράται στο σπέρμα αμέσως μετά την ρευστοποίηση του. Αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους, καθώς τα ακίνητα σπερματοζωάρια δεν μπορούν να γονιμοποιήσουν. Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων χαρακτηρίζεται με κάποιες διαβαθμίσεις, οι οποίες σύμφωνα με τον Παγκόσμιου Οργανισμό Υγείας  ορίζονται ως εξής:

  • Ζωηρή προωθητική. Ευθεία γρήγορη κίνηση, χωρίς λοξοδρομήσεις με ταχύτητα > 25μm/sec
  • Νωθρή προωθητική. Ευθεία αργή κίνηση, με πολλές λοξοδρομήσεις με ταχύτητα 5 – 24 μm/sec
  • Μη προωθητική. Επιτόπια μετατόπιση με ταχύτητα <5 μm/sec
  • Ακίνητα. Πλήρης ακινησία από ζωντανά ή νεκρά σπερματοζωάρια

Φυσιολογική χαρακτηρίζεται η κινητικότητα του σπέρματος όταν περισσότερο από το 42% των σπερματοζωαρίων έχουν προωθητική κίνηση. Η μειωμένη κινητικότητα χαρακτηρίζεται ως ασθενοσπερμία.

  1. Η εκτίμηση της μορφολογίας των σπερματοζωαρίων γίνεται με τη χρώση και την παρατήρησή τους. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει σήμερα εύκολα και γρήγορα σε εξειδικευμένα πλακάκια Testsimplets* ώστε το αποτέλεσμα να είναι έτοιμο σε μία ώρα από την παραγωγή του δείγματος. Τα πλακάκια Testsimplets* χρησιμοποιούνται από τα μεγαλύτερα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής παγκοσμίως και εγγυώνται λεπτομερές και αξιόπιστο αποτέλεσμα. Η άριστη χρώση μας επιτρέπει, επίσης, τη διάκριση των διαφορετικών τύπων ανωμαλιών μορφολογίας (κεφαλής, ουράς, αυχένα, κυτταροπλασματικό υπόλοιπο).  Η φυσιολογική μορφή του σπερματοζωαρίου καθορίζεται από συγκεκριμένα κριτήρια, τα κριτήρια φυσιολογικής μορφολογίας κατά Krüger.Την μορφολογία των σπερματοζωαρίων (διάκριση τυπικών και ανώμαλων μορφών).

σπερμοδιαγραμμα

 

  1. Την παρατήρηση συγκολλήσεων, συσσωρεύσεων και της ύπαρξης άλλων κυττάρων πλην των σπερματοζωαρίων.

 

  1. Τη ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων (διάκριση ζωντανών και νεκρών σπερματοζωαρίων).

 

  1. Τον υπολογισμό των στρογγυλών κυττάρων αν υπάρχουν και τη διάκριση αυτών σε πυοσφαίρια και άωρα κύτταρα σπερματογένεσης.

Η σωστή εκτέλεση του σπερμοδιαγράμματος προϋποθέτει μία σειρά από κανόνες που εξασφαλίζουν την ποιότητα των προσδιορισμών.

Σπερμοδιάγραμμα: Προετοιμασία

  1. Αποχή 2-3 ημέρες από εκσπερμάτιση.
  2. Πλύνετε τα χέρια σας και όλη την περιοχή των γεννητικών οργάνων με νερό και σαπούνι (αποφύγετε τα απολυμαντικά / αντισηπτικά σαπούνια) έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα επιμολύνσεων.
  3. Η λήψη του δείγματος γίνεται δια αυνανισμού. Παρόλο που είναι δυνατόν να υπάρχει βοήθεια από τη σύντροφο, αποφύγετε οποιαδήποτε επαφή με το στόμα ή τον κόλπο. Αποφύγετε επίσης κρέμες ή λιπαντικά, δεδομένου ότι μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Μην χρησιμοποιήσετε προφυλακτικό. Τα προφυλακτικά περιέχουν χημικές ουσίες που είναι τοξικές για τα σπερματοζωάρια.
  4. Συλλέξτε ολόκληρη την ποσότητα του σπέρματος μέσα στον αποστειρωμένο συλλέκτη και κλείστε άμεσα το καπάκι έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα επιμολύνσεων. Αν δεν καταφέρετε να συλλέξετε ολόκληρη την ποσότητα του σπέρματος, πρέπει να αναφέρετε ποιο τμήμα του σπέρματος δεν καταφέρατε να συλλέξετε (το πρώτο τμήμα ή το τμήμα προς το τέλος). Είναι πολύ σημαντική παρατήρηση που μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα της εξέτασης.

σπερμοδιαγραμμα

Σε ποιες περιπτώσεις συνίσταται η εξέταση του σπερμοδιαγράμματος;

  1. Εξέταση γονιμότητας ζευγαριών, που δεν έχουν επιτύχει σύλληψη μετά από ένα χρόνο ελεύθερων και συστηματικών επαφών.
  2. Λήψη σπέρματος για κρυοσυντήρηση και μελλοντική του χρήση.
  3. Λήψη σπέρματος για διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
  4. Εξέταση ποιότητας σπέρματος μετά από χειρουργική επέμβαση ή θεραπευτική αγωγή.

Η μεταφορά του δείγματος από το σπίτι στο εργαστήριο πρέπει να γίνει μέσα στα πρώτα 30 λεπτά μετά τη λήψη.
Κρατήστε το δείγμα κοντά στο σώμα σας (για να αποφευχθούν έντονες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία του), κατά προτίμηση σε μια εσωτερική τσέπη στο μπουφάν σας.

Τι συμβαίνει αν το αποτέλεσμα του σπερμοδιαγράμματος είναι παθολογικό;

Η ανάλυση του σπέρματος μεταβάλλεται σημαντικά, ακόμη και στον ίδιο ασθενή. Ακριβώς για το λόγο αυτό συνιστούμε να γίνονται δύο διαφορετικά σπερμοδιαγράμματα με απόσταση τουλάχιστον 8 εβδομάδων, έτσι ώστε το δεύτερο δείγμα να προέρχεται από επόμενο κύκλο σπερματογένεσης.

Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις για το σπέρμα αποτελούν το Fish σπέρματος και  η εξέταση κατακερματισμού του DNA του σπέρματος.

 

Το κείμενο επιμελήθηκε η Γεωργία Λαγοδόντη 

Βιολόγος, MSc Βιολογία της Αναπαραγωγής

Πιστοποιημένη στη διενέργεια σπερμοδιαγράμματος από European Society of Human Reproduction and Embryology
ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ
ΚΛΕΙΣΤΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ